ေကာင္းကင္ ဇာေႀကာင့္ ျပာရလဲ

လလင္းႀကႀကင္းဟိေရနိန့္တိမွာ ေကာင္းကင္ႀကီးသည္ ျပာနိန္တတ္ပါေရ။ ေယေက ဇာေႀကာင့္ျပာနိန္ရလဲ။
သမားရုိးက် ထင္ျမင္ခ်က္ပီးလုိက္စြာထက္ ယင္းအမိန္းကို သိပၸံနည္းက်က် ဇာပိုင္ ယွင္းလင္းေျဖႀကား ကတ္ပါဖို႕လဲ။

ေကာင္းကင္ျပာရေရကိစၥက နီေရာင္ျခည္တန္းရို႕၊ လီထု(Atmosphere)ရို႕နာင့္ ဆက္စပ္နိန္ပါေရ။ ကမၻာ့လီထုေရ တကယ္တမ္းက်ေက ဓာတ္ေငြ႕တိ၊ ကမၻာကို၀န္းရံထားေရ တျခားအရာတိနာင့္ ဖဲြ႕စည္းထားေစာ္ပါ။ အမ်ားစုကေတာ့ ဓာတ္ေငြ႕ပါ။ ကမၻာ့လီထု၏ ၉၉ ရာခုိင္ႏွဳန္းေရ ႏုိက္ထရိုဂ်င္နာင့္ ေအာက္စီဂ်င္ ဓာတ္ေငြ႕တိပါ။ ႏုိက္ထရိုဂ်င္က ၇၈ရာခုိင္ႏွဳန္း၊ ေအာက္စီဂ်င္က ၂၁ ရာခုိင္ႏွဳန္းစီပါ။ ယင္းအတြက္ေႀကာင့္ နီက က်ေရာက္လာေရ အလင္းတန္းတိေရ ကမၻာ့မ်က္ႏွာျပင္ကို မေရာက္ခင္ လီထုထဲက ေအာက္စီဂ်င္နာင့္ ႏုိက္ထရိုဂ်င္ အက္တမ္တိကို ျဖတ္သန္းရပါေရ။ ယင္းခါ ျဖတ္လားေရအလင္းတန္းတိကို အက္တမ္တိက ျပန္႕ႀကဲစီပါေရ။ အက္တမ္ အခ်င္း(diameter)ေရ က်ေရာက္လာေရ အလင္းတန္း လုိင္းအလ်ား(wavelength)၏ ၁၀ ပံုတစ္ပံုနာင့္ ညီမွ်ပ်ာယ္ဆိုေက ျပန္႕ႀကဲမွဳကို စတင္ပါေရ။ (နီေရာင္ျခည္တန္း၏ လိုင္းအလ်ား အရွည္၊ အတိုမွာ မူတည္ျပီးေက လူ႕မ်က္စိက ဇာခ်င့္က အျပာ၊ ဇာခ်င့္ကအနီ စသျဖင့္ ခဲြျခားသိျမင္ျခင္းျဖစ္သည္။) ယင္းျပန္႕ႀကဲမွဳျဖစ္စိုင္ကို “ရဲေလ ျပန္႕ႀကဲမွဳ” (Rayleigh scattering)လို႕ ေခၚပါေရ။

နီေရာင္ျခည္၏ အေရာင္ေရ အေရာင္အမ်ိဳးမ်ိဳးဟိပါေရ။ လိုင္းအလ်ား ရွည္ကတ္ေတ အနီေရာင္၊ လိေမၼာ္ေရာင္၊ အ၀ါေရာင္ဟိေရ ေရာင္ျခည္တိကို လီထုထဲမွာ ဟိနိန္ေရ အက္တမ္တိက ေအေလာက္ ျပန္႕ႀကဲမပစ္ပါ။ လုိင္းအလ်ားတိုေရ အျပာေရာင္ေရာင္ျခည္တိကို က်ခါ လီထုထဲမွာ ဟိနိန္ကတ္ေတ ဓာတ္ေငြ႕အက္တမ္တိက စုပ္ယူျပီးေက အရပ္မ်က္ႏွာဘက္တုိင္းကို ျပန္ျပီးေက လြင့္ထုတ္ပီးပါေရ။ ေယခါ ယင္းအျပာေရာင္ နီေရာင္ျခည္တိက နိန္ရာအနန္႕ ပ်ံ႕ႏွံ႕လားပါေရ။ ယင္းအတြက္ေႀကာင့္ လလင္းႀကႀကင္းနိန္႕တိမွာ က်ေနာ္ရို႕ ေကာင္းကင္ကို ေမာ့ႀကည့္လိုက္တုိင္း တျခားအေရာင္တိကို မျမင္ဘဲ အျပာေရာင္ေကာင္းကင္ႀကီးကိုရာ ျမင္ရျခင္းျဖစ္ပါေရ။

မွီျငမ္းခ်က္
1. Science Made Simple, 'Why Is The Sky Blue?', http://www.sciencemadesimple.com/sky_blue.html, accessed December 27, 2009.
2. How Stuff Works, 'Why is the sky blue?', http://science.howstuffworks.com/nature/climate-weather/atmospheric/sky.htm, accessed December 27, 2009.