၂၁ ရာစု၏ အေစာပိုင္းႏွစ္တိကစျပီးေက ျမိဳ႕ျပေဒသတိမွာ ေနထုိင္ေရ လူဦးေရစုစုေပါင္းေရ ကမၻာ့လူဦးေရ၏ ထက္၀က္ျဖစ္လာပါေရ။ အျခားတဘက္မွာ ကမၻာ့လူဦးေရတိုးပြားမွဳျဖစ္စုိင္၏ ၉၀ ရာခုိင္ႏွဳန္းေလာက္ေရ ျမိဳ႕ျပတိမွာ ျဖစ္ေပၚနိန္စြာကို တြိရပါေရ။ အထူးသျဖင့္ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံတိမွာဟိေရ ျမိဳ႕ႀကီးတိထဲကို ေက်းလက္ကနိန္ျပီးေရ ေျပာင္းရိနီထုိင္လာကတ္စြာကို တြိရပါေရ။ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီးႏုိင္ငံတိက ျမိဳ႕ႀကီးတိႀကီးထြားမွဳ ေႏွာင့္ေႏွးနိန္ေရအခ်ိန္မွာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏုိင္ငံတိက ျမိဳ႕ႀကီးတိက တစ္ပတ္ကိုလူဦးေရသစ္ ၁ သန္းႏွဳန္းနာင့္ ႀကီးထြားလာနိန္ပါေရ။ အခုပိုင္ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီးျမိဳ႕ႀကီးနာင့္ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲျမိဳ႕ႀကီးတိႀကားက ကြာဟခ်က္ေရ အနာဂတ္မွာ ပိုျပီးေက ႀကီးထြားလာဖို႕သိျဖစ္ပါေရ။ ၂၀၀၀ခုႏွစ္နာင့္အေစာပိုင္းကိန္းဂဏန္းတိကို ေလ့လာႀကည့္ေက ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံက ျမိဳ႕ႀကီးမွာ နိန္ထုိင္ေရ လူဦးေရေရ လက္ရွိလူဦးေရကနိန္ ႏွစ္ဆတိုးဖုိ႕အတြက္ ႏွစ္ေပါင္း ၈၀၄ ႏွစ္ႀကာေညာင္းခပါေရ။ ေယေကေလ့ ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳနည္းပါးေရႏိုင္ငံ(Less-developed Countries, LDC)က ျမိဳ႕ႀကီးတိအတြက္ေတာ့ ၄၂ႏွစ္ရာ ႀကာစြာကို တြိရပါေရ။ အကြ်န္ရို႕ နိန္ထုိင္ေရ ကမၻာႀကီးေရ ႏွစ္စုိင္ႏွစ္တုိင္း ၈၃ သန္းေသာ လူသစ္တိကို မြီးဖြားပီးပါေရ။ ေယေကေလ့ ယင္းအထဲက ၁ သန္းေသာ လူသစ္တိရာ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံတိမွာ မြီးဖြားပါေရ။
ကမၻာ့ျမိဳ႕ျပလူဦးေရ၏ ေလးပံုတစ္ပံုေရ ဆင္းရဲတြင္းထဲမွာ နိန္ထုိင္နိန္ကတ္ရေရလို႕ ကမၻာ့ဘဏ္က ဆိုပါေရ။ ယင္းျမိဳ႕ျပနယ္နမိတ္ထဲက Shantytownsလို႕ေခၚေရ ဆင္းရဲသား အိုးအိမ္ျပိဳ၊ အိုးအိမ္ဆိုးတိဆိုေကလည္း ႏွစ္ေပါင္း ၅ႏွစ္၊ ၇ ႏွစ္ျပည့္တုိင္း ႏွစ္ဆစီ ႀကီးထြားလာႏိုင္ပါေရ။ တခ်ိန္းတည္းမွာ ကုလသမဂ ကလည္း ႏွစ္စုိင္ႏွစ္တုိင္း လူေပါင္း ၇ ဒသမ ၈ သန္းေက်ာ္ေရ ယင္းရို႕ စားသံုးေရ၊ ရွဴသြင္းေရ၊ ေသာက္သံုးေရ အရာတိေႀကာင့္ သီဆံုးနိန္ကတ္ေတလို႕ ခန္႕မွန္းေျပာဆိုပါေရ။ ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳနည္းပါးေရ ႏိုင္ငံတိအတြက္က ျပည္သူတိအတြက္ အေျခခံက်န္းမာေရးလိုအပ္ခ်က္တိကိုေတာင္ ျဖည့္ဆည္းပီးႏိုင္ဖို႕ အခက္အခဲဟိနိန္ကတ္ပါေရ။ ယင္းႏိုင္ငံတိမွာဆိုေက ျပည္သူတိ၏ ၄၀ ရာခုိင္ႏွဳန္းေလာက္ကိုရာ အညစ္အေႀကးစြန္႕ပိုက္တိ တပ္ဆင္ပီးႏိုင္ပါေရ။ ယင္းပိုက္တိနာင့္ နိန္ထုိင္ႏိုင္ေရ ေဒသတိမွာဆိုေကလည္း ၉၀ ရာခုိင္ႏွဳန္းေက်ာ္က ထြက္ဟိလာေရ အညစ္အေႀကးတိကို ေသခ်ာစနစ္တက် သန္႕စင္ထိန္းသိမ္းမွဳ မဟိပါ။
စီးပြားေရး အလ်င္အျမန္တိုးတက္လာျခင္းေရ ေကာင္းက်ိဳးအားလံုးကိုပဲ ေဆာင္ႀကဥ္းလာျခင္းမဟုတ္ပါ။ ခဲ စေရ အညစ္အေႀကးတိေႀကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေရ လီထုညစ္ညမ္းျခင္းတိေရ ဘန္ေကာက္၊ မကၠစီကိုစီးတီး စေရ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏုိင္ငံတိက ျမိဳ႕ႀကီးတိအတြက္ အထူးစိုးရိမ္စရာတိျဖစ္ပါေရ။ ယင္းျမိဳ႕တိက ကားတိေရ ခဲဓာတ္အလြန္အကြ်ံပါေရ ဓာတ္ဆီကို သံုးကတ္ပါေရ။ ယင္းအျပင္ ယင္းကားတိက မီးခိုးတိကို စည္းကမ္းမဲ့ ဗရမ္းဗတာ လြင့္ထုတ္ႏိုင္ကတ္ပါေရ။ ယင္းအတြက္ေႀကာင့္ ျပည္သူတိအတြက္ သန္႕ရွင္းေရ လီထုကို မဖန္တီးႏိုင္ပဲ ေရာဂါဘယတိကိုရာ ဖန္တီးလားစီနိန္ပါေရ။ မကၠစီကိုစီးတီးမွာဆိုေက ၁၉၉၉၊ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္အတြက္က ညစ္ညမ္းမွဳေႀကာင့္ျဖစ္ေပၚလာေရ အေရးေပၚလူနာကိစၥတိက ႏွစ္ရက္တစ္ခါဆိုေရပိုင္ ျဖစ္ပြားခပါေရ။ ေဆာင္းရာသီဆိုေက ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူတိကို ေက်ာင္းအေဆာက္အဦးျပင္ပ ထြက္ျပီးေက ကစပ္ျခင္းတိကို ခြင့္မျပဳခပါ။ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအသင္းႀကီး (WHO)၏ ခန္႕မွန္းခ်က္အရဆိုေက ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံတိက လူေပါင္း ၇ သိန္းေက်ာ္ေရ ႏွစ္စုိင္ႏွစ္တုိင္း မသီသင့္ပဲ သီနိန္ကတ္ရေရလို႕ဆိုပါေရ။ ယင္းပိုင္သီဆံုးရျခင္း၏ တရားခံတိကေတာ့ခါ ကာဗြန္မိုေနာ့စ္ဆိုက္၊ Suspended Particulate Matter လို႕ေခၚေရ အမွဳန္စက္၊ ရီမွဳန္စက္ေခ်တိ (အခ်င္း ၁၀ မိုက္ခရိုမီတာထက္ငယ္သည္။)နာင့္ ခဲဓာတ္တိေႀကာင့္ျဖစ္ပါေရ။ ယင္းခ်င့္တိကိုရာ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႕ဆိုေက ၇ သိန္းေသာ လူသားအသက္တိကိုလည္း ကယ္တင္ႏိုင္ဖို႕ျဖစ္ပါေႀကာင္း...
မွတ္ခ်က္။ ။ J. John Palenရီးသားေရ The Urban Worldစာအုပ္မွ ဖံြ႕ျဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ား (Developing Countries)အခန္းက စိတ္၀င္စားဖြယ္တခ်ိဳ႕ကို စာဖတ္သူတိအတြက္ ဘာသာျပန္လုိက္ပါသည္။
ဓာတ္ပံု။ ။ http://top-10-list.org/wp-content/uploads/2009/08/Mexico-City-Mexico-Pollution.jpg
ကမၻာ့ျမိဳ႕ျပလူဦးေရ၏ ေလးပံုတစ္ပံုေရ ဆင္းရဲတြင္းထဲမွာ နိန္ထုိင္နိန္ကတ္ရေရလို႕ ကမၻာ့ဘဏ္က ဆိုပါေရ။ ယင္းျမိဳ႕ျပနယ္နမိတ္ထဲက Shantytownsလို႕ေခၚေရ ဆင္းရဲသား အိုးအိမ္ျပိဳ၊ အိုးအိမ္ဆိုးတိဆိုေကလည္း ႏွစ္ေပါင္း ၅ႏွစ္၊ ၇ ႏွစ္ျပည့္တုိင္း ႏွစ္ဆစီ ႀကီးထြားလာႏိုင္ပါေရ။ တခ်ိန္းတည္းမွာ ကုလသမဂ ကလည္း ႏွစ္စုိင္ႏွစ္တုိင္း လူေပါင္း ၇ ဒသမ ၈ သန္းေက်ာ္ေရ ယင္းရို႕ စားသံုးေရ၊ ရွဴသြင္းေရ၊ ေသာက္သံုးေရ အရာတိေႀကာင့္ သီဆံုးနိန္ကတ္ေတလို႕ ခန္႕မွန္းေျပာဆိုပါေရ။ ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳနည္းပါးေရ ႏိုင္ငံတိအတြက္က ျပည္သူတိအတြက္ အေျခခံက်န္းမာေရးလိုအပ္ခ်က္တိကိုေတာင္ ျဖည့္ဆည္းပီးႏိုင္ဖို႕ အခက္အခဲဟိနိန္ကတ္ပါေရ။ ယင္းႏိုင္ငံတိမွာဆိုေက ျပည္သူတိ၏ ၄၀ ရာခုိင္ႏွဳန္းေလာက္ကိုရာ အညစ္အေႀကးစြန္႕ပိုက္တိ တပ္ဆင္ပီးႏိုင္ပါေရ။ ယင္းပိုက္တိနာင့္ နိန္ထုိင္ႏိုင္ေရ ေဒသတိမွာဆိုေကလည္း ၉၀ ရာခုိင္ႏွဳန္းေက်ာ္က ထြက္ဟိလာေရ အညစ္အေႀကးတိကို ေသခ်ာစနစ္တက် သန္႕စင္ထိန္းသိမ္းမွဳ မဟိပါ။
စီးပြားေရး အလ်င္အျမန္တိုးတက္လာျခင္းေရ ေကာင္းက်ိဳးအားလံုးကိုပဲ ေဆာင္ႀကဥ္းလာျခင္းမဟုတ္ပါ။ ခဲ စေရ အညစ္အေႀကးတိေႀကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေရ လီထုညစ္ညမ္းျခင္းတိေရ ဘန္ေကာက္၊ မကၠစီကိုစီးတီး စေရ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏုိင္ငံတိက ျမိဳ႕ႀကီးတိအတြက္ အထူးစိုးရိမ္စရာတိျဖစ္ပါေရ။ ယင္းျမိဳ႕တိက ကားတိေရ ခဲဓာတ္အလြန္အကြ်ံပါေရ ဓာတ္ဆီကို သံုးကတ္ပါေရ။ ယင္းအျပင္ ယင္းကားတိက မီးခိုးတိကို စည္းကမ္းမဲ့ ဗရမ္းဗတာ လြင့္ထုတ္ႏိုင္ကတ္ပါေရ။ ယင္းအတြက္ေႀကာင့္ ျပည္သူတိအတြက္ သန္႕ရွင္းေရ လီထုကို မဖန္တီးႏိုင္ပဲ ေရာဂါဘယတိကိုရာ ဖန္တီးလားစီနိန္ပါေရ။ မကၠစီကိုစီးတီးမွာဆိုေက ၁၉၉၉၊ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္အတြက္က ညစ္ညမ္းမွဳေႀကာင့္ျဖစ္ေပၚလာေရ အေရးေပၚလူနာကိစၥတိက ႏွစ္ရက္တစ္ခါဆိုေရပိုင္ ျဖစ္ပြားခပါေရ။ ေဆာင္းရာသီဆိုေက ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူတိကို ေက်ာင္းအေဆာက္အဦးျပင္ပ ထြက္ျပီးေက ကစပ္ျခင္းတိကို ခြင့္မျပဳခပါ။ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအသင္းႀကီး (WHO)၏ ခန္႕မွန္းခ်က္အရဆိုေက ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံတိက လူေပါင္း ၇ သိန္းေက်ာ္ေရ ႏွစ္စုိင္ႏွစ္တုိင္း မသီသင့္ပဲ သီနိန္ကတ္ရေရလို႕ဆိုပါေရ။ ယင္းပိုင္သီဆံုးရျခင္း၏ တရားခံတိကေတာ့ခါ ကာဗြန္မိုေနာ့စ္ဆိုက္၊ Suspended Particulate Matter လို႕ေခၚေရ အမွဳန္စက္၊ ရီမွဳန္စက္ေခ်တိ (အခ်င္း ၁၀ မိုက္ခရိုမီတာထက္ငယ္သည္။)နာင့္ ခဲဓာတ္တိေႀကာင့္ျဖစ္ပါေရ။ ယင္းခ်င့္တိကိုရာ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႕ဆိုေက ၇ သိန္းေသာ လူသားအသက္တိကိုလည္း ကယ္တင္ႏိုင္ဖို႕ျဖစ္ပါေႀကာင္း...
မွတ္ခ်က္။ ။ J. John Palenရီးသားေရ The Urban Worldစာအုပ္မွ ဖံြ႕ျဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ား (Developing Countries)အခန္းက စိတ္၀င္စားဖြယ္တခ်ိဳ႕ကို စာဖတ္သူတိအတြက္ ဘာသာျပန္လုိက္ပါသည္။
ဓာတ္ပံု။ ။ http://top-10-list.org/wp-content/uploads/2009/08/Mexico-City-Mexico-Pollution.jpg
.jpg)
0 comments:
Post a Comment