စက္မွဳလယ္ယာလုပ္ငန္းသို႕

စာရီးသူေရ အလုပ္ကိစၥအရ မႀကာမႀကာ ခရီးထြက္ရပါေရ။ နိန္ထုိင္ေရ အီလီႏြိဳင္းျပည္နယ္ အလယ္ပိုင္းကနိန္ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာကို တစ္ေယာက္တည္းျဖစ္စီ၊ အမ်ားနာင့္ျဖစ္စီ လားျဖစ္ပါေရ။ ျပည္နယ္၏ပထ၀ီအနိန္အထားေရ ေတာင္ပိုင္းစိေကေခ်က လဲြျပီးေက က်န္ေရေဒသတိေရ လြင္ျပင္က်ယ္ႀကီးပါ။ ေတာင္ကုန္းဆိုစြာ တြိရယွားပါေရ။ ျပည္နယ္ထဲမွာ ခ်ီကာဂိုးျမိဳ႕က အႀကီးဆံုးျဖစ္ျပီးေက က်န္ေရ ျမိဳ႕တိကေတာ့ ေကာင္းအႀကီးမွသန္ ျမိဳ႕ႀကီးတိမဟုတ္ပါ။ လူဦးေရလည္း က်ဲပါေရ။ ယင္းျမိဳ႕တိႀကားမွာ လူနိန္အိမ္ေျခ နည္းပါးျပီးေက အားလံုး စုိက္ပ်ိဳးျမီတိနာင့္ ဖံုးလႊမ္းနိန္ပါေရ။ လြင္ျပင္ႀကီးမွာ ျမီဆီျမီသားကလည္း ေကာင္း၊ မိုးရီအားကလည္း ေကာင္း၊ ေအာက္ျခီ ရီထုကလည္း ေကာင္းဆိုခါ စုိက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းတိအတြက္ အဆင္ေျပလွပါေရ။

ခရီးလားရာ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ ႀကည့္မဆံုးေရ ေျပာင္းနာင့္ ပဲ ပင္ (soy bean)တိကို ေဆာင္းရာသီ အအီးခ်ိန္ကလဲြလို႕က်န္ေရအခ်ိန္တိမွာ ျမင္တြိႏိုင္ပါေရ။ စာရီးသူေရ နဂိုကတည္းကပင္ ခရီးလားစြာ ၀ါသနာအထံုကလည္း ဟိေရခါ ႀကည့္စရာမဟိေကေလ့ ယင္းေျပာင္းခင္း ပဲခင္းတိကို ခရီးလားတုိင္း ႀကည့္ျပီးေက ႀကည္ႏူးနိန္မိ တတ္ပါေရ။ ျပီးခေရ ႏွစ္က ဖတ္လုိက္ရေရ ေဆာင္းပါတစ္ပုဒ္အရ လြန္ခေရ သံုးႏွစ္အတြင္းမွာ ေျပာင္းစ်ီးေရ ၃ ဆေလာက္ တက္လားခေရလို႕ သိရပါေရ။ ယင္းအတြက္ေႀကာင့္ ေဒသခံလယ္သမားတိကလည္း ပဲထက္ ေျပာင္းကို စိုက္ဖို႕အားသန္ကတ္ပါေရ။ ေယေကေလ့ ေျပာင္းေရ ျမီဆီျမီသားက အာဟာရတတ္တိကို ယူစြာမ်ားလို႕ ျမီဆီျပဳန္းတီးမွဳကို ကာကြယ္ႏိုင္ေအာင္ ေျပာင္းကို ႏွစ္တုိင္းအျမဲတမ္းေတာ့ မစုိက္ကတ္ပါ။ ပဲနာင့္ တခါတခါ လဲ လဲျပီးေက စုိက္ကတ္ပါေရ။

ယင္းပုိင္ စိုက္ကြင္းတိမ်ားလို႕ ခရီးလားေရလမ္းမွာ တြိရေရ ရွဳခင္းတိစြာ ေျပာင္းလဲနိန္တတ္ပါေရ။ ေဆာင္းရာသီကုန္လို႕ မိမိ၏စုိက္ကြင္းရီ ခန္းေျခာက္လားပ်ာယ္ဆိုေက လာဖို႕ႏွစ္အတြက္ သီးႏွံစိုက္ဖို႕ ပ်င္ဆင္ကတ္ပါေရ။ ယင္းပုိင္အခ်ိန္ခါ ခရီးလားရာ လမ္းမွာ ျမီသားလြင္ျပင္တိက အျပာေရာင္ေကာင္းကင္ေအာက္မွာ အထင္းသားျမင္နိန္ရပါေရ။ စုိက္ပ်ိဳးဖို႕အတြက္ ျမီတိကို စက္ႀကီးတိနာင့္ ဖြနိန္ကတ္စြာရို႕၊ တခါ မ်ိဳးေစ့တိခ်လို႕ ပ်ိဳးပင္ေခ်တိ ႏိုးထလာစြာရို႕ ကိုလည္း ျမင္လာရပါေရ။ ေနာင္ခါ အပင္တိႀကီးလာေရ။ စက္နာင့္ စုိက္ထားလို႕ စီတန္းျပီးေက ညီညာနိန္ေရ ေျပာင္းတန္း၊ ပဲတန္းေခ်သ႑ာန္တိကို ျမင္လာရပါေရ။ ေဒသခံ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္တစ္ေယာက္၏ေျပာစကားအရ လယ္သမားတိေရ မိမိစုိက္လုိက္ေတ စိုက္တန္း ဇာေလာက္ညီလဲ၊ ဇာေလာက္ေျဖာင့္လဲ အေပၚမွာ ဂုဏ္ယူကတ္ေတလို႕ သိရပါေရ။ တခါ ႀကီးလာေရ အပင္ထက္မွာ ေျပာင္းတံေခ်တိ စီရီလာေရ။ အသီးေခ်တိ သီးလာေရ။ ႀကီးလာေရ။ ေျပာင္းပင္အေရာင္တိေျပာင္းလာေရ။ ၀ါက်င္က်င္ ျဖစ္လာေရ။ ေနာက္ဆံုးမွာ အ၀ါေရာင္အတိ ဖံုးလႊမ္းျပီးေက လီအေ၀့မွာ ယိမ္းႏြဲ႕နိန္ကတ္ေတ။ အသီးတိႀကီးလာျပီးေက ေျပာင္းပင္ေခ်တိ ကိုင္းလာကတ္ေတ။ ေနာက္ဆံုး ရိတ္ခ်ိန္တန္လို႕ ရိတ္သိမ္းျပီးေရခါ စုိက္ခင္းႀကီးမွာ ယွင္းလားျပီးေက ေျပာင္းရင္းငုတ္တိုေခ်တိရာ က်န္လုိက္ေတ။ ယင္းျမင္ကြင္းကေတာ့ ရင္ကြဲစရာ ေကာင္းေရ။

ေဆာင္းရာသီ၀င္လို႕ ႏွင္းတိက်ေရအခါ လြင္ျပင္ႀကီးက ျဖဴေဖြးလာျပန္ေရ။ ညဥ့္တာတိုေရ ေဆာင္းနိန္႕တိမွာ ယင္းအျဖဴေရာင္ ကြင္းျပင္တိက အလင္းျပန္နိန္တတ္ေရ။ တခါ ေဆာင္းကုန္ေႏြဦးေရာက္လို႕ ယင္းျပင္တိမွာ ျမက္တိ၊ ခ်ံဳတိကေပါက္လို႕၊ ယင္းႀကားထဲမွာ အ၀ါေရာင္၊ အျပာေရာင္ ပန္းေခ်တိကလည္း တန္ဖိုးမႀကီးေကေလ့ သူ႕အလွနာင့္သူ။ ေနာက္ဆံုး ျမီသားအေရာင္ ျပန္ကာေျပာင္းလို႕ စုိက္ပ်ိဳးရာသီတဖန္ စျပန္လာလီေရ။ ႀကည့္မဆံုးေရ ရွဳခင္းတိက လူ႕လက္ထဲက စက္တိႀကားမွာ ေရာင္စံု ေျပာင္းလဲနိန္ကတ္ရေရ။ ဇာျဖစ္လို႕လဲ ဆိုေက စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းတိကို လုပ္နိန္စြာက အားလံုးနီးပါး စက္နာင့္ေဂ်းျဖစ္နိန္လုိ႕ပါ။

အကြ်န္ရို႕ ရခုိင္ျပည္သူျပည္သားတိ အားလံုးျမင္ဖူးကတ္ပါဖို႕။ ကုိယ့္ျပည္မွာ စပါးကို ဇာပိုင္စိုက္နိန္ကတ္လဲ၊ ဇာပိုင္ ထြန္ယက္ကတ္လဲ၊ ဇာပိုင္ ရိတ္သိမ္းကတ္လဲ၊ ဇာပိုင္ စပါးေထာင္းကတ္လဲဆိုစြာကိုပါ။ ထမင္းေခ်တစ္နပ္ နပ္မွန္ေအာင္ စားဖို႕ ဇာေလာက္ ပင္ပန္းကတ္ရပါလဲ။ ယင္းအထဲမွာ ဒုကၡပီးဖို႕ လူပဲ ေပၚလာေရ။ အဆမျပတ္ခ်လာကတ္ေတ တပ္တိ၊ ဗမာစစ္သားတိႀကားမွာ 'လက္သမား အိမ္ေကာင္းမနိန္ရ' ဆိုေရပိုင္ လယ္သမား ဆန္ေကာင္းမစားရေရ ဘ၀မွာပါ။ ဒိုင္မွဴးကရာ စပါးခိုးဖို႕လား၊ အရာခံအရာရွိတိကရာ ေန႕ခင္းေႀကာင္ေတာင္ ဓျမတုိက္ဖို႕လား၊ အမ်ားႀကီးပါ။ ဒုကၡအျပည့္ အနိဌာရံုအတိ။ 'စုိက္ပ်ိဳးစြမ္းအား ျပည္ထြန္းကား' လာတိုင္း တီဗြီကို မႀကည့္ခ်င္ဘဲ ပိတ္ႏိုင္ေကေလ့ လယ္သမားဒုကၡတိကိုေတာ့ မ်က္ႏွာမလဲြႏိုင္ကတ္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု စီအိုင္ေအက ေဖာ္ျပေရ ကိန္းဂဏာန္းတိအရ ဗမာျပည္၏ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမွာ လယ္ယာစုိက္ပ်ိဳးေရးက ၇၀ ရာခုိင္းႏွဳန္းေနရာကို ယူထားပါေရလတ္။ ယင္းအတြက္ေႀကာင့္ ႏိုင္ငံမွာ လုပ္နိန္ေရ လယ္ယာလုပ္ငန္းတိ ေအာင္ျမင္တိုးတက္ဖို႕ လိုပါေရ။ တစ္ဧကအထြက္ႏွဳန္း တိုးဖို႕ လုိပါေရ။ ထုတ္လုပ္စြမ္းအားျမွင့္တင္ဖို႕အတြက္ လူတိနာင့္ လုပ္နိန္ေရ လုပ္ငန္းကို စက္တိနာင့္ အစားထိုးဖို႕လုိပါေရ။ ယင္းအျပင္ လယ္သမားတိ စက္ပစၥညး္ကိရိယာ၀ယ္ႏိုင္ေအာင္ ဘဏ္စနစ္ေကာင္းေကာင္း၊ လယ္သမားအက်ိဳးကို အေထာက္အပံ့ပီးႏိုင္ေရ ေဒသခံအစိုးရ၊ လယ္သမားတိကို ဇာစိုက္ပါလို႕ အမိန္႕မပီးပဲ စ်ီးကြက္ကို လုိက္ျပီးေက စ်ီးကြက္က ထိန္းခ်ဳပ္ေတ စနစ္၊ အစိုးရက စ်ီးႏွိမ္ျပီးေက အတင္းအဓမၼ စပါးဓျမ မတုိက္ျခင္း စေရ တျခားတျခားေသာ အခ်က္တိကလည္း အေရးပါလွပါေရ။

စာရီးသူ၏လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္တစ္ေယာက္၏ အမိအဖတိသည္ လယ္သမားတိျဖစ္ပါေရ။ သူကိုယ္တုိင္လည္း ဆင္းရဲသားဘ၀ကလာေရ ဘ၀နာ သမားတစ္ေယာက္ပါ။ သူနာင့္ ခရီးလားေရ အခ်ိန္အခါတိမွာ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ျခံလုပ္ငန္းတိကို မိန္းျဖစ္ပါေရ။ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္စိုက္ခင္းတိကို ႀကည့္ျပီးေက စကားလက္ဆံုက်တတ္ပါေရ။
စုိက္ခင္းတစ္ခု စတင္ခ်ိန္က ရိတ္သိမ္းအခ်ိန္ထိကို အားလံုးစက္ကိရိယာနာင့္ ဇာပိုင္ ကိုင္တြယ္နိန္ကတ္လဲ ဆိုစြာတိကို ေျပာျဖစ္ပါေရ။

စုိက္ခ်ိန္တန္ေရအခ်ိန္ကုိ ေရာက္လာခါ စုိက္ခင္းျမီကို ျမီဖြ၊ ဓာတ္ျမီႀသဇာခ် စေရလုပ္ငန္းတိကို အားလံုးစက္ႀကီးတိနာင့္ ဧကေပါင္းမ်ားစြာကို နာရီပိုင္းအတြင္းမွာ လူသံုးေလးေယာက္ေလာက္က လုပ္ကတ္စြာပါ။ ေျပာင္းတိ၊ ပဲတိကို စုိက္ေတအခါမွာ မ်ိဳးစိ(seed)ကနိန္တဆင့္ စိုက္ပါေရ။ ယင္းမ်ိဳးစိတိကို တစ္စကၠန္႕အတြင္းမွာကို ေနရာ ၁၂ နိန္ရာ၊ ၂၄ နိန္ရာကို ခ်ပီးႏိုင္ေရ စက္နာင့္ ထရပ္စပ္ မ်ိဳးခ်ပါေရ။

ယင္းခ်င့္နာင့္ ဆက္စပ္လို႕ အကြ်န္ရို႕ဘက္က စပါးပ်ိဳးပင္ေခ်ကို ေကာက္စိုက္သမားတိ ခါးကုန္းျပီးေက ခ်စြာကို လားျမင္မိပါေရ။ ဇေလာက္ လူတိ ခါးနာကတ္ပါဖို႕လဲ။ လူဆိုေရအတိုင္း ဇာေလာက္ အျမန္ခ်ႏုိင္ပါဖို႕လဲ။ ပထမတစ္ဧကမွာ ျမျမန္ေခ် ခ်ႏိုင္ေကေလ့ ဒုတိယအေခါက္က်ေက အျမန္ႏွဳန္းက က်လာပါဖို႕ပ်ာယ္။ ယင္းပိုင္ပ်ာယ္ တျဖည္းျဖည္း ေႏွးလာပါဖို႕။

တနားကပိုင္ စက္နာင့္ စိုက္လိုက္ေတခါ အပင္တိကလည္း စနစ္တက် စီတန္း ထြက္လာျပီးေက အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ လူအင္အားနည္းနည္းနာင့္ အမ်ားႀကီး အလုပ္ျပီးလားပါေရ။ ယင္းပိုင္မ်ိဳးေစ့ခ်ျပီးစြာနာင့္ လူတိကို ေျပာင္းခင္း၊ ပဲခင္းတိႀကားမွာ ျမင္ရခဲပါေရ။ တခါတခါ သုေတသနလုပ္ေတ လူတိ လာႀကည့္စြာနာင့္၊ အခ်ိန္တန္ေက ေလယဥ္ပ်ံေခ်တိနာင့္ ပိုးသတ္ေဆးေခ်တိ ျဖန္းစြာကလြယ္လို႕ လူတိကို စုိက္ခင္းတိနားမွာ ျမင္ရခဲပါေရ။ ေနာက္ဆံုး ရိတ္သိမ္းခ်ိန္ခါမွရာ ျမင္ရပါေရ။ ဧကေပါင္းမ်ားစြာကို လူ၃၊ ၄ေယာက္ေလာက္က အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ ေအပိုင္ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လုပ္ႏိုင္စြာေရ စက္တိေႀကာင့္ပါ။ ေအပိုင္ျဖစ္လာစြာကလည္း ရိွက လယ္ယာလုပ္ငန္းကို ေျပာင္းလဲႏိုင္ခေရ စက္မွဳေတာ္လွန္ေရးတိေႀကာင့္ျဖစ္ပါေရ။ ကမၻာမွာ ထိပ္သီးႏုိင္ငံျဖစ္လာေရ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုေရ သူရို႕လုပ္ေတ ကိစၥတိကို ဆထက္တပိုး တိုးတက္ေအာင္၊ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ႀကံေဆာင္ႏိုင္စြမ္းဟိခလုိ႕ ျဖစ္ပါေရ။ မိရိုးဖလာနည္းတိထက္ မေကာင္းေကာင္းေအာင္ တီထြင္ခကတ္လို႕ ျဖစ္ပါေရ။

၁၉ ရာစုမွာ အေမရိက၏ စိုက္ပ်ိဳးကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းတိကို အေထာက္အကူျပဳစီေရ တီထြင္မွဳတိ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေပၚခပါေရ။ ၁၈၄၀ ၀န္းက်င္မွာ John Deereဆိုေရလူက အီလီႏြိဳင္းျပည္နယ္(Illinois)၊ မိုလင္း(Moline)ျမိဳ႕မွာ စတီးနာင့္လုပ္ထားေရ ျမီထြန္ယက္ကိရိယာကို စျပီးေက ထုတ္လုပ္ခပါေရ။ နဂိုသံုးနိန္က် သစ္သားျမီထြန္ယက္ကိရိယာထက္ အမ်ားႀကီး အသံုးခံ၊ ႀကာရွည္ခံလို႕ လက္ယာလုပ္ငန္းကို အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူျပဳခပါေရ။ (အခုဆိုေက John Deere Companyေရ ကမၻာ့အႏွံ႕မွာ စုိက္ပ်ိဳးေရး၊ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ သစ္ေတာလုပ္ငန္း၊ ျမက္ရိတ္လုပ္ငန္းဆုိင္ရာ စက္ကိရိယာ ပစၥည္းတိကို ထုတ္လုပ္ျဖန္႕ခ်ီနိန္ပါေရ။)

၁၈၃၄ ခုႏွစ္မွာ Cyrus McCormickဆိုသူက ေကာက္ရိတ္စက္တစ္ခုကို ထပ္ျပီးေက တီထြင္ချပန္ပါေရ။ ေနာက္ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ေလာက္ (အေမရိကန္ျပည္တြင္းစစ္ ကာလ)ေရာက္ေတအခါမွာ ယင္းေကာက္ရိတ္စက္ေရ လယ္သမားတစ္ေယာက္စီ၏ ကုန္ထုတ္ႏိုင္စြမ္းအားကို ေလးဆထိ တိုးျမွင့္ႏိုင္လုိက္ေတ ဆိုစြာကို သိလာရပါေရ။ ေနာက္ပုိင္းမွာ John Applebyက twine binderကို တီထြင္ခပါေရ။ ယင္းကိရိယာက ရိတ္သိမ္းျပီး သီးႏွံတိကို အစုလုိက္ အစုလိုက္ ထံုးခ်ိဳင္ပီးပါေရ။ လယ္ယာလုပ္ငန္း၏ လက္နာင့္ လုပ္ရစြာတိကို စက္မွဳဘက္ကို ေျပာင္းပီးကတ္ပါေရ။ မထင္မွတ္ေရ အေသးအမႊားေခ်တိကို ထပ္ခါတလဲလဲ လုပ္နိန္ရျခင္းေႀကာင့္ ေႏွာင့္ေႏွးနိန္ရေရ ကုန္ထုတ္လုပ္မွဳတိကို စက္မွဳဘက္ကို ေျပာင္းျပီးေက လ်င္ျမန္လာစီပါေရ။ Marsh brothers ညီအကိုတစု၏ ေကာက္ရိတ္သိမ္းစက္သစ္၊ Pitts thresher (သီးႏွံပင္ကနိန္ သီးႏွံစိကို ခြ်တ္ယူေရ စက္)၊ Eli Whitney၏ ၀ါဂြမ္းမွ်င္စက္စေရ စက္ပစၥည္းသစ္တိေရ အေမရိက၏ လယ္ယာလုပ္ငန္းကို ကမၻာမွာ ကုန္ထုတ္အားအေကာင္းဆံုး လယ္ယာႏုိင္ငံအျဖစ္ကို ေျပာင္းလဲပစ္ခပါေရ။

American Revolutionလို႕ေခၚေရ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ စတင္ေပၚေပါက္ဖို႕ ႀကိဳးစားနိန္ေရ ကာလက လူ၁၀ေယာက္မွာ ၉ ေယာက္ေရ လယ္သမားတိျဖစ္ပါေရ။ တနည္းအားျဖင့္ လူဦးေရ၏ ၉၀ ရာခုိင္ႏွဳန္းပါ။ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ႀကာလာေရအခါ လူ ၂ေယာက္ က တစ္ေယာက္ပဲ လယ္သမား ျဖစ္က်န္လုိက္ပါေရ။ တနည္းအားျဖင့္ ၅၀ ရာခုိင္ႏွဳန္းပဲ က်န္လုိက္ပါေရ။ အခုဆိုေက လူ ၁၀၀မွာ ၂ ေယာက္ (၂ ရာခုိင္ႏွဳန္း)ရာ လယ္သမားအျဖစ္ က်န္လုိက္ပါေရ။ ေယေကေလ့ ယင္း ၂ ရာခုိင္ႏွဳန္းကပဲ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအတြက္ လံုေလာက္ေတ သီးႏွံတိသာမက ျပည္ပကို ပို႕ႏုိင္ေရ အလွ်ံပယ္ထြက္ကုန္တိကို ထုတ္လုပ္ႏိုင္စြမ္း ဟိနိန္ကတ္ပါေရ။

အရည္အတြက္ထက္ အရည္အခ်င္းက ပိုတန္ဖိုးဟိေရမဟုတ္ပါလာ။ လက္မွဳလယ္ယာထက္ စက္မွဳလယ္ယာက ပိုတန္ဖိုးဟိေရ မဟုတ္ပါလာ။ ယင္းပိုင္ စက္မွဳေတာ္လွန္ေရးႀကီးတစ္ရပ္ ေအာင္ျမင္ဖြံ႕ျဖိဳးခစြာကလည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုထဲမွာ ဟိနိန္ေရ လယ္ယာလုပ္ငန္းက ကြ်မ္းက်င္ပညာရွင္တစ္စုေႀကာင့္ပဲ မဟုတ္ပါလာ။ ယင္းသူရို႕၏ တီထြင္ဆန္းသစ္စိတ္၊ ျပႆနာတစ္ခုကို အေျဖရွာလုိစိတ္၊ မဆုတ္မနစ္ေသာ ဇြဲလုံ႕လစိတ္ရို႕ေႀကာင့္သာလွ်င္ စက္မွဳလယ္ယာလုပ္ငန္းႀကီးတစ္ရပ္ ပီျပင္အေကာင္အထည္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္ပါေရ။ ရခုိင္ျပည္မွာလည္း စနစ္က်ေရ စက္မွဳလယ္ယာလုပ္ငန္းတစ္ရပ္ကို အမွန္အကန္၊ အျမန္အဆန္ ဖန္တီးႏိုင္စီဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္ယင္း.....

မွီျငမ္း
1. Slavin, Stephen L.; Macroeconomics: American Agricultural Technology and Agricultural Development, Seventh Edition, p. 2-4, McGraw Hill, New York, 2005.